عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِیٍّ قَالَ: «سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ یَقُولُ: سُمِّیَتْ فَاطِمَةَ لِأَنَّ اللَّهَ فَطَمَهَا وَ ذُرِّیَّتَهَا مِنَ النَّارِ مَنْ لَقِیَ اللَّهَ مِنْهُمْ بِالتَّوْحِیدِ وَ الْإِیمَانِ بِمَا جِئْتُ بِهِ».(۱)
ترجمه:
امام رضا(علیه السلام) از اجداد طاهرینشان از امیر مؤمنان(علیه السلام) روایت فرموده که از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) شنیدم که مىفرمود: دخترم، «فاطمه» نامیده شد زیرا خداوند تعالى او و ذرّیّهاش را از آتش بُریده است [و آتش را بر ایشان حرام نموده است] مشروط بر اینکه [ذریۀ او] پروردگارشان را با توحید و ایمان به آنچه من از جانب پروردگارم آورده‌ام ملاقات نمایند
منابع:
امالی، شیخ طوسی، ص۵۷۰؛ تفسیر برهان، علامه بحرانی، ج۵، ص۲۴۶؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۴۳، ص۱۸.
همچنین:عَنْ حُذَیْفَةَ وَ ابْنِ مَسْعُودٍ: قَالَ النَّبِیُّ: «إِنَّ فَاطِمَةَ أَحْصَنَتْ[حَصَّنَت] فَرْجَهَا فَحَرَّمَ اللَّهُ ذُرِّیَّتَهَا عَلَى النَّارِ.»؛ از حذیفه و ابن مسعود نقل شده که پیامبر اکرمفرمود: فاطمه دامان عفت خود را حفظ کرد لذا خداوند آتش جهنم را بر فرزندان او حرام کرد. عیون أخبار الرضا، شیخ صدوق، ج۲، ص۶۸؛ معانی الأخبار، شیخ صدوق، ص۱۰۶؛ خرائج و الجرائح، قطب راوندی، ج۱، ص۲۸۱؛ مناقب آل أبی طالب، ابن شهر آشوب، ج۳، ص۱۰۷؛ کشف الغمة، اربلی، ج۲، ص۹۶؛ تفسیر محیط اعظم، سید حیدر آملی، ج۱، ص۵۷۲؛ تأویل الآیات، استرابادی، ج۲، ص۷۰۱؛ تفسیر برهان، علامه بحرانی، ج۵، ص۴۳۱؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۴۳، ص۲۰؛ تفسیر کنز الدقائق، شیخ محمد قمی‌مشهدی، ج۶، ص۱۷۹.
منابع اهل تسنن: فضائل سیدة النساء، ابن شاهین، ص۲۳؛ معجم الکبیر، طبرانی، ج۲۲، ص۴۰۷؛ کامل، جرجانی، ج۵، ص۵۹؛ تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج۳، ص۲۶۶؛ مناقب علی بن أبی طالب، ابن مغازلی، ص۲۷۷؛ ذکر أخبار إصبهان، حافظ ابو نعیم اصفهانی، ج۱، ص۲۴۲؛ شرف المصطفى، ابوسعد واعظ، ج۵، ص۳۰۹؛ مستدرک، حاکم نیشابوری، ج۳، ص۱۵۲ (حاکم گوید: هذا حدیث صحیح الاسناد ولم یخرجاه)؛ مقتل الحسین، خوارزمی، ج، ص۹۴؛ ربیع الأبرار، زمخشری، ج۲، ص۱۱۱؛ تذکرة حمدونیه، ابن حمدون، ج۱، ص۱۱۶؛ تاریخ مدینه دمشق، ابن عساکر، ج۱۴، ص۱۷۴ و ج۶۳، ص۳۰؛ ذخائر العقبى، محب طبری، ص۴۸(أخرجه أبو تمام فی فوائده)؛ وفیات الأعیان، ابن خلکان، ج۴، ص۱۷۵؛ شرح نهج البلاغه، ابن أبی الحدید، ج۱۸، ص۲۵۲؛ فرائد السمطین، جوینی شافعی ،ج۲، ص۶۵ ؛ وافی بالوفیات، صفدی، ج۴، ص۷۹؛ تهذیب الکمال، مزی، ج۳۵، ص۲۵۱؛میزان الاعتدال، ذهبی، ج۳، ص۲۱۷؛ نظم درر السمطین، زرندی حنفی، ص۱۸۰؛ مجمع الزوائد، هیثمی، ج۹، ص۲۰۲؛لسان المیزان، ابن حجر، ج۴، ص۳۲۲؛ إمتاع الأسماع، مقریزی، ج۴، ص۱۹۶؛ جامع الصغیر، سیوطی، ج۱، ص۳۵۲؛ جواهر العقدین، سمهودی، ج۲، ص۱۷۳؛ سبل الهدى و الرشاد، صالحی شامی، ج۱۱، ص۵۰ (صالحی شامی‌گوید: الطبرانی فی ” الکبیر ” بسند رجاله ثقات عن ابن عباس…) ؛ کنز العمال، متقی هندی، ج۱۲، ص۱۰۸؛ صواعق المحرقه، ابن حجر هیتمی، ص۱۶۰؛ فیض القدیر، مناوی، ج۲، ص۵۸۷؛ ینابیع الموده، قندوزی، ج۲، ص۳۲۰.
همچنین: حرام شدن آتش بر شیعیان حضرت زهرا:
«عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ: یَا فَاطِمَةُ أَتَدْرِینَ لِمَ سُمِّیتِ فَاطِمَةَ؟ فَقَالَ عَلِیٌّ: یَا رَسُولَ اللَّهِ لِمَ سُمِّیَتْ؟ قَالَ: لِأَنَّهَا فُطِمَتْ هِیَ وَ شِیعَتُهَا مِنَ النَّار.»؛ امام صادق از پدر بزرگوارش نقل کرده که آن حضرت فرمود: رسول خدافرمودند: اى فاطمه آیا مىدانى براى چه “فاطمه” نامیده شدى؟ على عرضه داشت: یا رسول اللَّه براى چه [فاطمه] نامیده شده؟ رسول خدا فرمودند: زیرا او و شیعیانش از آتش دوزخ دور نگه داشته شدهاند.علل الشرائع، شیخ صدوق، ج۱، ص۱۷۹؛ مناقب امام أمیر المؤمنین، محمد بن سلیمان کوفی، ج۲، ص۱۸۸؛ مناقب آل أبی طالب، ابن شهر آشوب، ج۳، ص۱۱۰؛ کشف الغمة، اربلی، ج۲، ص۹۱؛ محتضر، حسن بن سلیمان حلی، ص۲۳۳.
منابع اهل تسنن: ذخائر العقبى، محب طبری، ص۲۶؛ فضائل الثقلین، ایجی شافعی، ص۴۴۲؛ فضل آل البیت، مقریزی، ص۹۸؛ جواهر العقدین، سمهودی، ج۲، ص۱۷۴.
و همچنین: حرام شدن آتش بر محبین و دوستداران حضرت زهرا
قَالَ النَّبی: « إِنَّمَا سَمَّاهَا اللَّهُ فَاطِمَةَ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَى فَطَمَها وَ مُحبّیها مِنَ النَّارِ »؛ پیامبر اکرم فرمود: همانا خدا او را فاطمه نامید؛ بدان دلیل که خدا او و دوستدارانش را از آتش [دوزخ] جدا کرده است.
منابع اهل تسنن: کنز العمال، متقی هندی، ج۱۲، ص۱۰۹؛ سبل الهدى و الرشاد، صالحی شامی، ج۱۱، ص۵۲.
همچنین:«عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ إِنِّی سَمَّیْتُ ابْنَتِی فَاطِمَةَ لِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ فَطَمَهَا وَ فَطَمَ مَنْ أَحَبَّهَا مِنَ النَّارِ.» از على بن ابى طالب روایت شده که فرمود رسول خدا فرمود که من دختر خودم را «فاطمه» نامیدم به این جهت که حق تعالى او و دوستان او را از آتش منع می‌کند و از جهنم جدا می‌نماید. عیون أخبار الرضا، شیخ صدوق، ج۲، ص۵۱؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۴۳، ص۱۲.
منبع اهل تسنن: فصول المهمه، ابن صباغ، ج۲، ص۱۱۶۳.
و همچنین:عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ قَالَ: «إِنَّمَا سُمِّیَتْ فَاطِمَةُ فَاطِمَةَ لِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَطَمَ مَنْ أَحَبَّهَا مِنَ النَّار.» ابو هریره گوید: دختر گرامى رسول خدا بدین جهت فاطمه نامیده شد که خداوند- عزّ و جلّ- کسى را که فاطمه را دوست داشته باشد، از آتش جهنّم برکنار خواهد کرد. علل الشرائع، شیخ صدوق، ج۱، ص۱۷۸؛ معانی الأخبار، شیخ صدوق، ص۶۴؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۴۳، ص۱۳.
برگرفته از سایت علمی‌تخصصی حضرت فاطمه زهرا(س)